Nút nhấn là thiết bị điện đơn giản được sử dụng để đóng hoặc ngắt mạch điện từ xa và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, như điện dân dụng, điện công nghiệp và tự động hóa,…
Tùy vào từng mục tiêu sẽ chọn loại nút nhấn phù hợp. Do đó, việc lựa chọn nút nhấn cũng cần phải đảm bảo chất lượng và đáp ứng các yêu cầu về an toàn điện. Hãy xem ngay bài viết dưới đây để hiểu thêm về các công tắc nút nhấn!
Bài viết liên quan:
Tất tần tật thông tin về nút nhấn
1. Định nghĩa về thiết bị nút nhấn
Thiết bị nút nhấn (nút ấn) là một loại thiết bị điều khiển được sử dụng để đóng ngắt từ xa các thiết bị điện, máy móc, và một số quy trình trong hệ thống điều khiển. Được tích hợp trên bảng điều khiển, tủ điện, hoặc hộp nút nhấn, thiết bị này đòi hỏi sự dứt khoát từ người sử dụng để mở hoặc đóng mạch điện.
Thiết kế của nút ấn thường làm từ nhựa hoặc kim loại, có hình dạng được tối ưu hóa để thuận tiện cho ngón tay hoặc bàn tay thực hiện thao tác. Vì thế, nút ấn không chỉ có kiểu dáng đẹp mắt mà còn đảm bảo độ chắc chắn và dễ dàng lắp đặt cũng như thay thế.
Các đặc điểm chung của thiết bị nút ấn là cấu tạo tương đồng nhau, kích thước nhỏ gọn, và cấu trúc đơn giản, tạo nên sự thuận tiện trong việc sử dụng. Tuỳ vào các yêu cầu và mục đích sử dụng khác nhau, có thể sử dụng nút nhấn có đèn hoặc không có đèn.
Khi người sử dụng tác động vào nút nhấn, tiếp điểm của nó chuyển đổi trạng thái, đồng thời trở về trạng thái ban đầu khi không còn tác động. Tóm lại, thiết bị nút ấn không chỉ là một phần quan trọng trong hệ thống điều khiển mà còn thể hiện sự kết hợp giữa thiết kế hiện đại và chức năng ổn định.
Nút ấn có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau, cụ thể có các cách phân loại sau:
- Theo số lượng tiếp điểm: Nút nhấn có thể có 1, 2, 3 hoặc nhiều tiếp điểm.
- Theo trạng thái hoạt động: Nút nhấn có thể có trạng thái ON/OFF hoặc trạng thái bật/tắt.
- Theo cách thức đóng/ngắt mạch điện: Nút nhấn có thể là nút nhấn thường, nút nhấn tự giữ hoặc nút nhấn đảo chiều.
Nút nhấn được phân thành nhiều loại
2. Cấu tạo của nút nhấn
Cấu tạo cơ bản của công tắc nút nhấn gồm các bộ phận sau:
- Thân nút: Là bộ phận bao bọc bên ngoài của nút nhấn, có tác dụng bảo vệ các bộ phận bên trong. Thân nút thường được làm bằng nhựa hoặc kim loại.
- Nút nhấn: Là bộ phận tiếp xúc với ngón tay của người dùng. Nút nhấn thường được làm bằng nhựa hoặc kim loại.
- Trục nút: Là bộ phận nối giữa thân nút và nút nhấn. Trục nút thường được làm bằng kim loại.
- Lò xo: Là bộ phận giúp nút nhấn trở về trạng thái ban đầu sau khi được nhấn. Lò xo thường được làm bằng thép.
- Tiếp điểm: Là bộ phận tiếp xúc với nhau để đóng/ngắt mạch điện. Tiếp điểm thường được làm bằng đồng hoặc bạc.
3. Nguyên lý hoạt động của nút nhấn
Nguyên lý hoạt động của nút nhấn dựa trên sự chuyển đổi trạng thái của tiếp điểm. Tiếp điểm là bộ phận tiếp xúc với nhau để đóng/ngắt mạch điện. Có hai loại tiếp điểm: tiếp điểm thường hở (NO) và tiếp điểm thường đóng (NC).
- Tiếp điểm thường hở (NO): Là tiếp điểm ban đầu ở trạng thái hở, tức là không tiếp xúc với tiếp điểm khác.
- Tiếp điểm thường đóng (NC): Là tiếp điểm ban đầu ở trạng thái đóng, tức là tiếp xúc với tiếp điểm khác.
Khi người dùng nhấn vào nút, tiếp điểm động sẽ chạm vào tiếp điểm tĩnh. Sự tiếp xúc này sẽ làm thay đổi trạng thái của tiếp điểm. Nếu tiếp điểm động chạm vào tiếp điểm thường hở (NO), thì tiếp điểm sẽ chuyển sang trạng thái đóng. Nếu tiếp điểm động chạm vào tiếp điểm thường đóng (NC), thì tiếp điểm sẽ chuyển sang trạng thái hở.
Trạng thái của tiếp điểm sẽ duy trì cho đến khi người dùng bỏ tay ra khỏi công tắc nút ấn. Lò xo bên trong hộp nút nhấn sẽ đẩy tiếp điểm động trở về trạng thái ban đầu.
Dựa trên nguyên lý hoạt động, nút ấn được chia làm 2 loại:
- Nút nhấn nhả: Loại nút này chỉ có một tiếp điểm. Khi người dùng nhấn vào công tắc, tiếp điểm sẽ chuyển trạng thái. Khi người dùng bỏ tay ra khỏi công tắc, lò xo sẽ đẩy tiếp điểm trở về trạng thái ban đầu.
- Nút nhấn giữ: Loại nút ấn này có hai tiếp điểm. Khi người dùng nhấn vào nút, tiếp điểm sẽ chuyển trạng thái. Khi người dùng bỏ tay ra khỏi nút ấn, lò xo sẽ giữ cho tiếp điểm ở trạng thái mới. Để tiếp điểm trở về trạng thái ban đầu, người dùng cần nhấn vào công tắc lần nữa.
Khám phá nguyên lý hoạt động của nút nhấn
4. Tiêu chuẩn an toàn điện và chất lượng cho các loại nút nhấn
Tuy thiết bị này dễ dàng sử dụng nhưng nếu không được sử dụng đúng cách, nút ấn cũng tiềm ẩn một số nguy cơ về an toàn điện. Sau đây là những tiêu chuẩn an toàn điện và chất lượng của các loại nút nhấn:
Tiêu chuẩn an toàn điện
Các tiêu chuẩn này quy định các yêu cầu về thiết kế, cấu tạo, vật liệu, cách lắp đặt,… của nút nhấn để đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Một số tiêu chuẩn an toàn điện tiêu biểu cho các loại nút ấn bao gồm:
- Tiêu chuẩn IEC 60947-5-1: Quy định các yêu cầu chung về thiết kế, cấu tạo, vật liệu, cách lắp đặt,… cho các loại nút ấn.
- Tiêu chuẩn IEC 60947-5-2: Quy định các yêu cầu cụ thể về thiết kế, cấu tạo, vật liệu, cách lắp đặt,… cho các loại nút nhấn nhả.
- Tiêu chuẩn IEC 60947-5-3: Quy định cụ thể về thiết kế, cấu tạo, vật liệu, cách lắp đặt,… cho các loại nút ấn giữ.
Tiêu chuẩn chất lượng
Để đảm bảo hoạt động tốt và bền bỉ, nút ấn còn phải đạt yêu cầu về một số tiêu chuẩn chất lượng như:
- Tiêu chuẩn ISO 9001: Yêu cầu về hệ thống quản lý chất lượng cho các tổ chức sản xuất nút nhấn.
- Tiêu chuẩn ISO 14001: Quy định về hệ thống quản lý môi trường cho các doanh nghiệp sản xuất nút ấn.
- Tiêu chuẩn ISO 45001: Đảm bảo quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp cho các tổ chức sản xuất nút ấn.
Lựa chọn nút nhấn an toàn và chất lượng
Để lựa chọn nút nhấn an toàn và chất lượng, người dùng cần lưu ý một số điểm sau:
- Chọn nút ấn có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được sản xuất bởi các doanh nghiệp uy tín.
- Kiểm tra nhãn mác, bao bì của công tắc nút ấn để đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn điện và chất lượng.
- Kiểm tra kỹ lưỡng cấu tạo, vật liệu của nút ấn trước khi sử dụng.
Đồng thời, người sử dụng cũng cần thường xuyên bảo dưỡng thiết bị nút ấn định kỳ như vệ sinh nút ấn sạch sẽ để loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ; thay thế nút nếu thiết bị bị hư hỏng nặng; kiểm tra công cụ thường xuyên để phát hiện các hư hỏng và rò rỉ điện kịp thời,…
Nên lựa chọn nút nhấn đảm bảo các yêu cầu về an toàn điện
5. Ứng dụng của nút nhấn trong hệ thống điện
Nút nhấn được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, chẳng hạn như:
- Điện dân dụng: trong các thiết bị điện gia dụng như đèn, quạt, tivi,… để bật/tắt các thiết bị này.
- Điện công nghiệp: trong máy móc, thiết bị,… để điều khiển các thiết bị này.
- Tự động hóa: trong các hệ thống tự động hóa để điều khiển các thiết bị, máy móc.
Trong hệ thống điện, công tắc này được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau, như:
- Bật hoặc tắt thiết bị điện.
- Điều chỉnh thiết bị điện, như độ sáng của đèn, tốc độ quay của quạt,…
- Cung cấp tín hiệu cho các thiết bị điện khác, như khởi động động cơ, kích hoạt báo động,…
Sử dụng nút nhấn trong hệ thống băng tải tự động
Việc lựa chọn loại nút ấn phù hợp phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng và yêu cầu cụ thể của hệ thống điện. Ví dụ, nếu cần bật/tắt một thiết bị điện đơn giản, bạn có thể sử dụng nút nhấn nhả có một tiếp điểm.
Mặt khác, nếu cần điều chỉnh thông số của một thiết bị điện, bạn nên sử dụng nút ấn có nhiều tiếp điểm. Nếu cần cung cấp tín hiệu cho các thiết bị điện khác, có thể sử dụng nút ấn có hình dạng đặc biệt hoặc được trang bị các tính năng bổ sung.
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp thông tin cần thiết về thiết bị nút nhấn được sử dụng trong cả hệ thống điện gia đình và trong sản xuất. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về thiết bị điện, hãy liên hệ CHINT Việt Nam để được tư vấn ngay!
Bài viết và hình ảnh được tổng hợp bởi CHINT Việt Nam.
---------------------------------
CHINT VIETNAM - Văn phòng đại diện chính thức của Tập Đoàn CHINT tại Việt Nam.
Hotline: 033.258.7777
Wesbite: chintglobal.vn
Email: [email protected]
Địa chỉ: Tòa nhà Sonatus - Số 15 Lê Thánh Tôn, phường Bến Nghé, Quận 1, TP. HCM
