Trong các lĩnh vực công nghiệp, điện được sử dụng để cung cấp năng lượng cho các máy móc và thiết bị, những thứ thiết yếu cho các quá trình sản xuất và chế tạo. Nó cũng được sử dụng để cung cấp năng lượng cho các hệ thống và các thiết bị điện khác cần thiết cho hoạt động trơn tru của ngành công nghiệp.
Điện công nghiệp là một ngành học và làm việc liên quan đến các hoạt động thiết kế, lắp đặt cho đến vận hành lẫn bảo trì các hệ thống điện dùng cho các mục đích công nghiệp. Cùng CHINT Việt Nam tìm hiểu thêm những điều thú vị về ngành kỹ thuật này nhé.
Bài viết liên quan:
Ngành điện công nghiệp khá quan trọng trong ngành điện hiện nay
(Nguồn: Clean Energy Wire)
1. Tìm hiểu về điện công nghiệp
Điện công nghiệp là một ngành quan trọng không thể thiếu trong ngành điện hiện nay. Chúng đóng vai trò khá quan trọng và không thể tách rời trong cuộc sống hiện đại.
1.1 Điện công nghiệp là gì?
Điện công nghiệp là một ngành kỹ thuật liên quan đến việc thiết kế, lắp đặt, vận hành và bảo trì các hệ thống điện dùng cho các mục đích công nghiệp như sản xuất, chế biến, điều khiển, chiếu sáng, bảo vệ và an toàn. Đây cũng là ngành đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế hiện đại và đóng góp vào sự phát triển của các ngành công nghiệp khác.
1.2 Các ký hiệu điện công nghiệp
Các biểu tượng hình dùng để biểu diễn các thiết bị, linh kiện, mạch và hệ thống điện cho các mục đích công nghiệp được gọi là ký hiệu điện công nghiệp. Các ký hiệu này giúp cho việc thiết kế, lắp đặt, vận hành cũng như bảo trì các hệ thống được dễ dàng và chính xác hơn. Có thể phân loại các ký hiệu theo các nhóm sau:
- Ký hiệu cơ bản: nguồn điện, dây dẫn, cực dương, cực âm, hai dây chéo nhau, hai dây nối nhau, cầu chì, chấn lưu, đèn huỳnh quang, chuông điện, quạt trần, ổ điện,…
- Ký hiệu thiết bị đóng cắt: cầu dao, công tắc, rơ le, biến áp, biến tần, khởi động từ,…
- Ký hiệu thiết bị bảo vệ: cầu dao tự động (MCB), cầu dao chống rò (ELCB), cầu dao chống sét (SPD),…
- Ký hiệu thiết bị đo lường: ampe kế (A), volt kế (V), watt kế (W), tần số kế (Hz), cosφ kế (PF),…
- Ký hiệu thiết bị điều khiển: PLC (Programmable Logic Controller), HMI (Human Machine Interface), SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition),…
Khi xem các bản vẽ mạch điện, ngoài các ký hiệu hình vẽ, mạch điện công nghiệp cũng có thể được biểu diễn bằng các ký hiệu bằng chữ mà bạn cần phải hiểu sau:
| STT | Ký hiệu | Ý nghĩa |
| 1 | CD | Cầu dao |
| 2 | CB, Ap | Máy cắt hạ thể Aptomat |
| 3 | CC | Cầu chì |
| 4 | K | Công tắc tơ, khởi động từ;
Công tắc trong các sơ đồ chiếu sáng |
| 5 | O; OĐ | Ổ điện |
| 6 | Đ | Đèn (dùng trong sơ đồ điện chiếu sáng);
Động cơ điện một chiều (gọi chung là động cơ điện dùng phần lớn trong các sơ đồ điện công nghiệp) |
| 7 | CĐ | Chuông điện |
| 8 | BĐ | Bếp điện, lò điện |
| 9 | QĐ | Quạt điện |
| 10 | MB | Máy bơm |
| 11 | ĐC | Động cơ điện nói chung |
| 12 | CK | Cuộn kháng |
| 13 | ĐKB | Động cơ không đồng bộ |
| 14 | ĐĐB | Động cơ đồng bộ |
| 15 | F | Máy phát điện một chiều, gọi chung là máy phát điện |
| 16 | FKB | Máy phát không đồng bộ |
| 17 | M; ON | Nút khởi động |
| 18 | D; OFF | Nút dừng |
| 19 | KC | Bộ khống chế, tay gạt cơ khí |
| 20 | RN | Rơ-le nhiệt |
| 21 | RTh | Rơ-le thời gian (timer) |
| 22 | RU | Rơ-le điện áp |
| 23 | RI | Rơ-le dòng điện |
| 24 | RTr | Rơ-le trung gian |
| 25 | RTT | Rơ-le bảo vệ thiếu từ trường |
| 26 | RTĐ | Rơ-le tốc độ |
| 27 | KH | Công tắc hành trình |
| 28 | FH | Phanh hãm điện từ |
| 29 | NC | Nam châm điện |
| 30 | BĐT | Bàn điện từ |
| 31 | V | Van thuỷ lực, van cơ khí |
| 32 | MC | Máy cắt trung, cao thế |
| 33 | MCP | Máy cắt phân đoạn đường dây |
| 34 | DCL | Dao cách ly |
| 35 | DNĐ | Dao nối đất |
| 36 | FCO | Cầu chì tự rơi |
| 37 | BA; BT | Máy biến thế |
| 38 | CS | Thiết bị chống sét |
| 39 | T | Thanh cái cao áp, hạ áp (thường dùng trong sơ đồ cung cấp điện)
Máy biến thế (thường gặp trong sơ đồ điện tử) |
| 40 | D; DZ | Đi-ốt; Đi-ốt zener |
| 41 | C | Tụ điện |
| 42 | R | Điện trở |
| 43 | RT | Điện trở nhiệt |
1.3 Hệ thống điện công nghiệp gồm những gì?
Hệ thống điện công nghiệp chính là hệ thống truyền tải và phân phối điện năng. Mục đích nhằm cung cấp nguồn điện cho các máy móc, thiết bị và hoạt động sản xuất trong các nhà máy, nhà xưởng, xí nghiệp. Một hệ thống điện này thường bao gồm các bộ phận sau:
- Hệ thống trung áp cấp nguồn máy biến áp tổng
Bộ phận biến áp để chuyển đổi dòng điện từ mạng lưới điện quốc gia về phục vụ sản xuất, kinh doanh. Hệ thống này nhằm duy trì dòng điện ổn định, điều chỉnh tăng, giảm điện áp phù hợp để vận hành máy móc, thiết bị trong nhà xưởng hiệu quả.
- Hệ thống tủ điện phân phối
Chúng được lắp đặt để quản lý lưu thông nguồn điện trong nhà xưởng nhằm đảm bảo an toàn cho các thiết bị, máy móc công nghiệp. Tùy theo vị trí lắp đặt, có thể chia thành 2 loại hệ thống tủ điện: tủ điện phân phối tổng MSB và tủ điện phân phối DB.
- Hệ thống tủ điện thiết bị công nghiệp
Các tủ điện thiết bị thường gồm Ampe kế, Vôn kế, cầu chì,… nhằm đảm bảo an toàn cho máy móc, thiết bị. Hệ thống tủ điện điều khiển nhằm điều chỉnh bật, tắt nguồn điện cho các thiết bị điện công nghiệp.
- Hệ thống thiết bị công nghiệp
Đây là bộ phận nòng cốt, ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình sản xuất kinh doanh. Hệ thống thiết bị điện công nghiệp gồm hệ thống sản xuất, gia công, đóng gói,… và hệ thống chiếu sáng, điều hòa, thông gió,…
Hệ thống điện công nghiệp có tầm quan trọng vô cùng lớn trong nền kinh tế hiện đại. Hệ thống này giúp duy trì sự ổn định của nguồn điện, đồng thời phát triển hệ thống truyền tải điện an toàn, hợp lý, hiệu quả phục vụ mọi hoạt động trong công nghiệp. Hệ thống điện này cũng giúp tiết kiệm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu suất lao động và chất lượng sản phẩm.
1.4 Tầm quan trọng của điện công nghiệp trong cuộc sống
Điện công nghiệp có tầm quan trọng rất lớn trong cuộc sống hiện đại, bởi vì:
- Cung cấp năng lượng cho sản xuất và dịch vụ
Chúng ta đều biết điện năng là nguồn động lực cho các máy móc và thiết bị hoạt động trong các nhà máy, nhà xưởng, xí nghiệp. Đây cũng là nguồn năng lượng cho các máy và thiết bị điện tử công nghiệp, giúp tăng hiệu suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm và tiết kiệm chi phí sản xuất. Chúng có nhiều điều kiện để phát triển tự động hóa và nâng cao chất lượng cuộc sống.
- Phát triển cơ sở hạ tầng
Điện công nghiệp đảm bảo sự vận hành ổn định của nguồn điện, đồng thời xây dựng hệ thống truyền tải điện an toàn, hiệu quả và hợp lý để phục vụ hoạt động công nghiệp, nông nghiệp, thương mại dịch vụ và dân sinh. Điện công nghiệp cũng góp phần vào việc xây dựng các công trình giao thông, thông tin liên lạc, y tế, giáo dục và văn hóa.
- Tiến bộ công nghệ
Được đánh giá là ngành có tính chất liên ngành cao, áp dụng các kiến thức và kỹ thuật từ các ngành khác, điện công nghiệp không ngừng sáng tạo và cải tiến các thiết bị, linh kiện, mạch và hệ thống điện để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Đây cũng là ngành tiên phong trong việc ứng dụng các công nghệ mới như IoT (Internet of Things), AI (Artificial Intelligence), VR (Virtual Reality) và AR (Augmented Reality) trong sản xuất và cuộc sống.
- Tích hợp năng lượng tái tạo
Điện công nghiệp là ngành có vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề an ninh năng lượng và bảo vệ môi trường. Đây là ngành thúc đẩy việc sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo để giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng không tái tạo. Chủ đề này cũng nghiên cứu và phát triển các giải pháp để tăng hiệu quả sử dụng năng lượng, giảm lượng khí thải nhà kính và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Điện công nghiệp cũng góp phần vào việc xây dựng các công trình giao thông, thông tin liên lạc,…
(Nguồn: Pott & Harms)
2. Thi công điện công nghiệp
Vì hầu hết mọi ngành nghề, mọi lĩnh vực và bất kì tổ chức nào cũng cần dùng đến điện công nghiệp nên việc thi công chúng là vô cùng cần thiết.
2.1 Thi công điện công nghiệp có những hạng mục tiêu chí nào?
Thi công điện công nghiệp có những hạng mục tiêu chí sau đây:
- Hạng mục thi công hệ thống cáp nguồn tổng nhằm ổn định dòng điện, thực hiện điều chỉnh tăng, giảm điện áp về mức phù hợp để vận hành máy móc, thiết bị trong nhà xưởng hiệu quả.
- Hạng mục thi công hệ thống thang máng cáp sẽ giúp tạo thẩm mỹ cho công trình xây lắp điện nhà xưởng chuyên nghiệp.
- Hạng mục lắp đặt tủ điện cho nhà xưởng với mục đích quản lý lưu thông nguồn điện trong nhà xưởng nhằm đảm bảo an toàn cho các thiết bị, máy móc công nghiệp.
- Hạng mục thi công hệ thống thiết bị công nghiệp được đánh giá là hạng mục cốt lõi, ảnh hưởng trực tiếp tới sản xuất kinh doanh với các trang thiết bị máy móc tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất và các bộ phận sử dụng điện khác.
2.2 Quy trình thi công
Một quy trình thi công điện công nghiệp đầy đủ thường bao gồm các bước sau:
Bước 1: Khảo sát công trình
Đây là bước thực hiện khảo sát thực tế tại công trình để thu thập các thông tin cần thiết cho việc thiết kế và lắp đặt hệ thống điện. Đừng bỏ qua việc thu thập các thông tin về diện tích không gian, số lượng công nhân, thiết bị máy móc, ngành nghề sản xuất, nhu cầu tải điện, hệ thống chiếu sáng, làm mát, các thiết bị trong sản xuất,…
Bước 2: Thiết kế bản vẽ
Bản vẽ thiết kế hệ thống điện công nghiệp theo phương án đã được thống nhất với khách hàng và cần phải tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật và an toàn điện. Bản vẽ phải thể hiện rõ nét các chi tiết vị trí lắp đặt các thiết bị điện, số lượng và phương thức bố trí của hệ thống điện, đường dây dẫn điện và cáp tín hiệu, mạch nguyên lý và mạch điều khiển của hệ thống điện,…
Bước 3: Chuẩn bị sẵn trang thiết bị cần thiết
Đây là bước tiếp theo trong việc thi công, lắp đặt hệ thống điện. Cần phải chuẩn bị đầy đủ các loại trang thiết bị, vật liệu và dụng cụ cần sử dụng trong quá trình thi công như các thiết bị cảm biến, thiết bị đóng cắt, rơ le, biến tần, động cơ Servo, bộ lập trình PLC, màn hình HMI, khởi động từ, bộ nguồn,…
Thay vì chọn cửa hàng điện công nghiệp, bạn có thể tham khảo các sản phẩm trên của nhà CHINT Việt Nam để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Thiết bị điện CHINT với sản phẩm phong phú về kiểu dáng, mẫu mã, hứa hẹn mang lại cho khách hàng sự lựa chọn đa dạng, đáp ứng nhu cầu về thiết bị điện trong cuộc sống hàng ngày của khách hàng.
Bước 4: Thi công lắp đặt
Đây là bước triển khai thi công lắp đặt hệ thống điện theo bản vẽ thiết kế đã được duyệt. Quá trình này gồm các bước:
- Lắp đặt máy biến áp và tủ điện
- Kéo dây dẫn điện và cáp tín hiệu
- Lắp đặt các thiết bị sau:
- Thiết bị đóng cắt, bảo vệ và đo lường
- Thiết bị điều khiển và báo tín hiệu
- Thiết bị chiếu sáng và làm mát
- Kiểm tra và hoàn thiện các chi tiết.
Bước 5: Kiểm tra và chạy thử nghiệm
Đây là bước cuối cùng trong quá trình thi công điện công nghiệp. Mục đích nhằm kiểm tra tính an toàn và hoạt động của hệ thống điện sau khi đã được lắp đặt xong.
Việc kiểm tra lại bao gồm các kết nối và cách ly của hệ thống điện, các thông số của máy biến áp và tủ điện, các mạch nguyên lý và mạch điều khiển, các thiết bị đóng cắt, bảo vệ và đo lường, các thiết bị điều khiển và báo tín hiệu, các thiết bị chiếu sáng và làm mát. Và cuối cùng là chạy thử nghiệm hệ thống điện với tải thực tế và đánh giá kết quả.
2.3 Những lưu ý khi lắp đặt điện công nghiệp
Khi lắp đặt điện công nghiệp cần phải tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật và an toàn điện, đồng thời phải phù hợp với nhu cầu và đặc điểm của từng công trình. Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý một số điều sau khi lắp đặt:
Cần phải chọn các thiết bị điện có chất lượng cao, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn quốc tế. Các thiết bị điện cần phải có khả năng chịu được các tác động của môi trường và tương thích với nhau cũng như với hệ thống điện tổng thể.
Đừng bỏ qua yếu tố an toàn lao động khi thực hiện. Đó là bảo đảm an toàn cho người lắp đặt trong quá trình thi công và an toàn cho người sử dụng sau khi hoàn thành, khai thác hết công dụng của tủ điện.
Lắp đặt theo đúng bản vẽ thiết kế để tăng tuổi thọ và hiệu quả hoạt động của tủ điện. Sau đó, đơn vị thi công tiếp tục tiến hành kiểm tra và chạy thử nghiệm, đảm bảo tủ điện hoạt động ổn định, không có lỗi trước khi bàn giao và vận hành chính thức.
Khi lắp đặt điện công nghiệp cần phải tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật và an toàn điện
(Nguồn: Tạp chí Thương Trường)
3. Bảo trì điện công nghiệp
Không đơn thuần chỉ để đáp ứng các tiêu chuẩn của nhà nước, việc bảo trì điện công nghiệp cần thiết. Vì nó đảm bảo sự vận hành ổn định của nguồn điện, ngăn ngừa sự cố cháy nổ do rò rỉ hoặc chập điện mà còn tiết kiệm chi phí trong vận hành.
3.1 Các bước cơ bản trong quy trình bảo trì hệ thống điện công nghiệp
Quy trình bảo trì hệ thống điện công nghiệp thường bao gồm các bước cơ bản sau:
Bước 1: Trước khi tiến hành bảo trì hệ thống điện, cần phải sẵn sàng tất cả các thiết bị, nguyên liệu và công cụ cần thiết. Sau đó, cách ly toàn bộ công nhân viên lao động ra khỏi khu vực thực hiện bảo trì để đảm bảo an toàn.
Bước 2: Sau đó là bước tiến hành bảo trì hệ thống điện công nghiệp. Cần phải tuân thủ các biện pháp an toàn lao động như:
- Mặc quần áo bảo hộ, mang găng tay, giày cao su, kính mắt
- Không làm việc dưới trời mưa hoặc có sấm sét;
- Không để dây dẫn điện chạm vào nước hoặc các vật dẫn điện khác
- Không để trẻ em hay người không liên quan tiếp xúc với hệ thống điện
- Không sử dụng các thiết bị không có tem kiểm định hoặc đã hỏng
- Không tự ý sửa chữa hoặc can thiệp vào hệ thống điện khi chưa được cho phép
- Khi xảy ra sự cố, cần phải ngắt nguồn và thông báo ngay cho người có trách nhiệm.
Bước 3: Và cuối cùng, bạn cần kiểm tra tính an toàn và hoạt động của hệ thống điện sau khi đã được sửa chữa xong. Nếu phát hiện ra bất kỳ lỗi nào, cần phải khắc phục ngay lập tức.
Các bước cơ bản trong quy trình bảo trì hệ thống điện công nghiệp
(Nguồn: Bridgelink Engineering)
3.2 Những lưu ý khi lắp đặt hệ thống điện công nghiệp
An toàn cho con người và thiết bị trong nhà máy là ưu tiên hàng đầu khi lắp đặt hệ thống điện này. Bên cạnh đó, máy móc phải vận hành cũng cần ổn định, hiệu quả và không gặp trục trặc. Tiêu chuẩn lắp đặt thiết bị điện công nghiệp cần phải chính xác, tuân theo các quy định kỹ thuật.
Vận hành cũng phải đảm bảo tiết kiệm, không lãng phí năng lượng điện. Phải đạt các tiêu chuẩn về thiết kế và thi công hệ thống do Nhà nước quy định.
3.3 Tiêu chí lắp đặt thiết bị điện công nghiệp cần có
Tiêu chí lắp đặt thiết bị điện công nghiệp cần có là những yếu tố quan trọng để đảm bảo hệ thống điện hoạt động hiệu quả, an toàn và tiết kiệm. Một số tiêu chí quan trọng cần chú ý khi lắp đặt thiết bị này là:
- Tính an toàn khi sử dụng
- Vận hành hệ thống trơn tru
- Tiết kiệm chi phí trong vận hành
- Đáp ứng tiêu chuẩn của nhà nước.
4. CHINT – Thương hiệu cung cấp thiết bị điện công nghiệp uy tín chất lượng
CHINT là một thương hiệu chuyên cung cấp các thiết bị điện công nghiệp chất lượng, phân phối tới nhiều công ty điện công nghiệp và các đại lý trên toàn cầu. Thiết bị điện CHINT với đầy đủ các loại sản phẩm từ máy biến áp, tủ điện, thiết bị đóng cắt, thiết bị bảo vệ, thiết bị đo lường, thiết bị điều khiển,… CHINT mang đến các sản phẩm đều tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn quốc tế, có khả năng hoạt động ổn định trong các điều kiện môi trường và tương thích với các hệ thống điện khác.
Tuy có vai trò quan trọng và xuất hiện trong mọi hoạt động nhưng khá nhiều người chưa có cái nhìn đúng và toàn diện về điện công nghiệp. Hy vọng bài viết này của CHINT Việt Nam mang lại cho bạn cái nhìn tổng quan về các thông tin cần biết về ngành điện này. Hãy xem qua các thiết bị điện của CHINT, chắc chắn sẽ đáp ứng các nhu cầu khác nhau của doanh nghiệp bạn hiện tại và trong tương lai.
Bài viết và hình ảnh được tổng hợp bởi CHINT Việt Nam
---------------------------------
CHINT VIETNAM - Văn phòng đại diện chính thức của Tập Đoàn CHINT tại Việt Nam.
Hotline: 033.258.7777
Wesbite: chintglobal.vn
Email: [email protected]
Địa chỉ: Tòa nhà Sonatus - Số 15 Lê Thánh Tôn, phường Bến Nghé, Quận 1, TP. HCM
